Basın Bildirisi

 

Türkiye Araştırmalar Merkezi Heyeti, “Ekonomik Kriz ve Almanya’daki Türklerin Türkiye’ye Olası Katkıları” isimli raporu Hükümet Yetkilelerine Sundu

Essen, 17.04.2001

Türkiye 19 Şubat 2001’den bu yana son derece zor günler geçirmektedir. Türkiye’deki Türk insanı gibi Avrupa Birliği’nin değişik ülkelerine dağılmış olan 3,4 milyon Türk de Türkiye’deki ekonomik krizi ve bunun doğurduğu olumsuz gelişmeleri büyük bir kaygıyla izlemektedir. Kurulduğu 1985 yılından bu yana Almanya ve Avrupa’daki Türklerin ekonomik, sosyal, hukuki ve toplumsal gelişmeleri konusunda bilimsel çalışmalar yürüten Türkiye Araştırmalar Merkezi, Almanya’da yaşayan Türklerin yaşanan ekonomik krizin ve likidite sorununun aşılmasında bir katkılarının olup olamayacağı konusunu inceleyerek bu kesimin birikimlerinin Türkiye’ye kanalize edilmesi doğrultusunda neler yapılması gerektiğini, “Ekonomik Kriz ve Almanya’daki Türklerin Türkiye’ye Olası Katkıları” isimli bir rapor halinde Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti yetkililerine sunmuştur.

Raporda başvurulan kaynaklar Türkiye Araştırmalar Merkezi’nin geçtiğimiz yılın ikinci yarısı ve içinde bulunduğumuz yılın başından bu yana Almanya’daki Türkler arasında değişik kapsamlarda gerçekleştirdiği temsili telefon anketlerinin sonuçlarına dayanmaktadır. Bu rapor, Almanya’daki Türklerin göç tarihine kısa bir bakıştan sonra, bu kesimin ekonomik potansiyellerini, gelir, yatırım ve tasarruf profillerini sergilemektedir. Raporun son kısmında ana bulgular özetlenmiş ve bu bulgular doğrultusunda Türkiye Araştırmalar Merkezi’nin önerileri sunulmuştur.

 

“Ekonomik Kriz ve Almanya’daki Türklerin Türkiye’ye Olası Katkıları”

isimli Raporun Sonuçlarına Genel Bakış

Almanya’da yaşayan Türkler göç sürecinde heterojenleşen yapılarını doğal olarak yatırımlarına da yansıtmaktadırlar. Diğer bir deyişle, Almanya’da yaşayan insanlarımızın tasarruflarını Türkiye’ye yönlendirmelerini sağlamak için dört temel noktayı gözetmek gerekmektedir:   

a)      Devlet güvencesi verilmesi: Türkiye Araştırmalar Merkezi’nin araştırmalarında Almanya’daki Türk insanının Türkiye’deki yatırımlara yönlenirken, riskli yatırımlardan ziyade getirisi görece az da olsa devlet güvencesi olan yatırımlara özel önem atfettikleri ortaya çıkmaktadır.  

b)      Sunulan yatırım imkanının Almanya’daki yatırım alternatiflerine kıyasla en azından aynı, optimal durumda ise daha yüksek oranlarda karlılık vaadetmesi: Döviz darboğazı dönemlerinde Almanya’daki Türklerin dövizlerini Türkiye’ye çekme çabaları gündeme geldiğinde geçmiş dönemlerde bu insanların vatan hasreti ve sevgilerinin döviz göndermeye yeterli olacağından hareketle bir feragat beklenmiştir. Geçmiş dönemlerde bu yöntem kısmen faydalı olmuştur. Ancak bu günümüzde giderek geçerliliğini yitirmektedir. Çünkü Almanya’da yaşayan insanlar artan konsolosluk işlem ücretleri ve çözüme kavuşturulamayan sorunlarından dolayı „döviz makinası“ olarak suistimal edildiklerini düşünmektedirler. Buna ek olarak yaşadıkları toplumda giderek artan oranlarda değişik karlar vaadeden yatırımlara yönelmeyi öğrenmişlerdir. Artık geri dönüşe endeksli bir yaşam sürmemekte ve tek yönlü klasik misafir işçi yatırımlarından uzaklaşmaktadırlar.  

c)      Sunularda diğer yatırımcılarla eşit muamele  

d)      Almanya’daki Türklerin yatırımcı profilleri gözönünde bulundurularak çok sayıda değişik yatırım paketlerinin hazırlanması: Araştırmalar açıkça göstermektedir ki, kısıtlı sayıdaki yöntemlerle geniş kitlelerin Türkiye’ye yöneltilmesi mümkün değildir. Bu nedenle değişik hedef gruplarına göre alternatif paketlerin hazırlanması faydalı olacaktır. Burada örneğin dar gelirli kesimler için düzenli aylık taksitli, uzun vadeli,  belki belirli meblağlarda başlangıç ödemesi öngörülen kooperatif ödemeleri yöntemi gibi yöntemler uygulanabilir. Bu yolla uzun vadeli de olsa düzenli ve hesaplanabilir bir döviz akışı garantilenmiş olacaktır. Maddi durumu iyi olanlara ise büyük meblağlı, kısa vadede yüksek getirili alternatifler sunulabilir.

 

Raporda Sunulan Öneriler

Federal Almanya’da yaşayan ve çoğunlukla bu ülkeye yerleşme sürecinde olan Türk vatandaşları ve Alman uyruğuna geçmiş Türklerin tasarruflarının Türkiye’de değerlendirilmesini teşvik için aşağıda sayılan yöntemler Hükümet yetkililerine öneri olarak sunulmuştur:  

1.      Almanya’daki vatandaşlarımızın yakından tanıdığı ve güvenceli bir yatırım olanağı olarak rahatlıkla benimseyeceği THY ve Türk Telekom gibi kuruluşların özelleştirilmesinin halka arz yöntemiyle yapılması ve Almanya’daki Türklere hisse alma imkanı sunulması  

2.      Emlak Bankası ve devlet lojmanlarının ve hazine arazilerinin peşin ödenecek döviz karşılığında satış değerinden indirim yapılarak satılması  

3.      Merkez Bankasına yapılan yatırımlara ödenecek meblağların vergilendirilmesinin –her iki ülkede de-  asgariye indirilmesine olanak tanıyacak bir model bulunması ve faizlerinin yukarı çekilmesi  

4.      Devlet tahvillerinin döviz karşılığında çekici faizlerle ve örneğin iki ya da üç yıllık vadelerle ve yıllık faiz ödemeleriyle dış piyasaya sunulması  

5.      Uzun vadeli ve aylık taksitlerle, ölüm anında Türkiye’deki veya Almanya’daki yakınların faydalanmasına imkan tanıyan, vade sonunda ölüm olmaması durumunda döviz cinsinden toplu geri ödemenin yapıldığı devlet garantili hayat sigortası modellerinin geliştirilmesi.  

6.      Kısa, orta ve uzun vadeli toplu döviz hesaplarına döviz bazında, yatırılan sermayenin büyüklüğüne ve vadesine göre tedricen artan oranlarda aylık faiz ödemeli tasarruf paketlerinin geliştirilmesi (örneğin şimdi ödenecek her DM 100.000.- karşılığında 18- 24 ay sonra başlayacak aylık DM 1.000.- lık ödeme)  

7.      En kolay yatırılacak para aile bütçesinden doğrudan çıkmayacak para olduğu düşünülerek ebeveynlerin çocuklar için devlet kasasından aldıkları paraların uzun vadeli yatırıma dönüştürülmesi için tasarruf paketlerinin geliştirilmesi. Ebeveynler eğitimde bulunması kaydıyla 24 yaşına kadar ilk ve ikinci çocuk için her ay 270 DM, üçüncü çocuk için ise 300 DM aylık çocuk parası almaktadırlar. Bu durumda çocuk başına yılda 3.240 DM, 10 yılda ise 32.400 DM tutmaktadır. Almanya’daki 800.000‘in üzerindeki toplam kitle arasından 300.000 çocuk için tasarruf imkanı oluşturulduğu varsayılırsa, bu kalem yılda 972 milyon DM,  10 yılda 9,72 milyar DM tutarında ana para akışı gerçekleşecektir. Bunun karşılığında 10 –12 ve 18 yıllık ödeme şekilleri geliştirilebilir. Burada önemli olan Almanya’da var olan benzeri tasarruf modellerinin getirisinin üstünde bir getiri sunmak ve bunu  tanıtmaktır.  

8.      Turizmde „Tatilini Türkiye’de geçir ve bir Alman getir kampanyası“ başlatılması  

9.      İşadamlarına dönük olarak „Gereksinimlerini bu yıl Türkiye’den karşıla kampanyası“ başlatılması“ Özellikle Almanya’da yerleşik olan gıda maddeleri ithalatçıları ve toptancıları ürünlerinin büyük bir çoğunluğunu AB ülkelerinden temin etmektedirler. Bunun yerine mümkünatınca Türkiye’den ithal etmeleri doğrultusunda yönlendirmek aynı zamanda  restoran v.b. işletme sahiplerine, örneğin Fransız şarabı yerine Türk şarabı sunmaları doğrultusunda kampanyalar başlatmak az da olsa Türk ekonomisine fayda sağlayacaktır.